Wat indien uw schuldenaar weigert te betalen en u heeft geen idee waarop u beslag kan laten leggen?

U heeft een vordering op een schuldenaar die plots naar het buitenland trekt. U wil bewarend beslag leggen in afwachting van verdere stappen om zeker te zijn dat er geen gelden kunnen weggemaakt worden om op die manier zekerheid te hebben dat de beschikbare gelden zullen kunnen gebruikt worden om de schuld aan u te betalen. U merkt al snel dat u te laat bent en dat uw medecontractant/schuldenaar geen noemenswaardige goederen beschikt waarop u beslag kan leggen. U heeft nochtans weet van een som geld die hij net ontvangen heeft, maar u weet niet op welke bankrekening. Kan u daar niets mee? 

U heeft geen idee bij welke banken uw schuldenaar rekeningen heeft

U denkt dat uw schuldenaar binnen België bleef

In de praktijk moet er momenteel een gerechtsdeurwaarder onder de arm genomen worden en moet deze langs gaan bij alle verschillende banken om er beslag te laten leggen op deze bankrekening waar uw schuldenaar net geld op zou hebben ontvangen. Er is hiervoor t.a.v. elke bank een afzonderlijke betekening nodig. Dit brengt uiteraard telkens kosten met zich mee die zo erg snel kunnen oplopen. 

U kan proberen deze kosten te drukken door zelf een selectie te maken van de banken waar uw schuldenaar een rekening zou kunnen hebben. Zo zou u bijvoorbeeld kunnen kiezen om enkel bij de grote banken beslag te laten leggen en niet bij elke kleinere bank. Het risico bestaat dan wel dat u een of meer bankrekeningen over het hoofd ziet. 

Het kan evengoed zijn dat u uw schuldenaar vaak hoorde spreken over KBC en Belfius, maar nooit over ING. Zo kan u verder zelf een selectie maken van de banken waar u een gerechtsdeurwaarder wenst langs te sturen om beslag te leggen. 

Hoe kleiner uw eigen selectie, hoe lager de kosten. De keerzijde van deze medaille is wel dat er ook minder kans is dat u daadwerkelijk de rekening treft waar uw schuldenaar zojuist een som geld op heeft ontvangen. 

In de toekomst zal dit door omzetting van Europese regelgeving eenvoudiger kunnen. Er zal geen noodzaak meer zijn aan het nauwkeurig selecteren van de banken op basis van de kans dat hij er een bankrekening heeft.  

Er zal via een centraal aanspreekpunt informatie kunnen bekomen worden over uw schuldenaar. De nationale kamer van gerechtsdeurwaarders zal namelijk kunnen nagaan bij welke banken uw schuldenaar rekeningen heeft en zal er ook de specifieke rekeningnummers kunnen opvragen. Zo kan u specifiek bij die banken beslag laten leggen zonder overbodige kosten te moeten maken bij banken waar uw schuldenaar helemaal geen rekeningen heeft.  

Is dit niet slechts toekomstmuziek?

Ja en nee. De mogelijkheid is reeds ingeschreven in de wettekst en er is zelfs al een eerste uitvoeringsbesluit om deze wettekst in de praktijk om te zetten. Helaas bestaat er nog geen manier voor de nationale kamer van gerechtsdeurwaarders om de nodige informatie op te vragen. 

Er zal een centraal register EAPO opgericht worden waartoe de gerechtsdeurwaarder toegang zal hebben. Daar zal hij, eens hij een aanvraag kreeg, kunnen nagaan bij welke banken iemand een bankrekening heeft. Op basis hiervan zal dan bij de juiste bank beslag kunnen gelegd worden. 

Momenteel is het echter nog koffiedik kijken wanneer dit uitvoeringsbesluit er eindelijk zal komen… 

U heeft redenen om aan te nemen dat uw schuldenaar buitenlandse banken gebruikt, maar binnen de EU bleef

De reden hiervoor kan verschillend zijn. U kan bijvoorbeeld aan de Nederlandse grens wonen en te maken hebben met iemand van net over de grens, u kan te maken hebben met een Poolse werknemer die tijdelijk een job als aannemer heeft in Vlaanderen of u kan te maken hebben met een Portugese medecontractant wiens relatie is stukgelopen en die daarom na jarenlang in België te hebben gewoon terug verhuisde naar Portugal.

 
Wat de reden ook is, het is steeds mogelijk dat u te maken heeft met een schuldenaar die zijn geld niet plaatste op een Belgische bankrekening, maar die dit doet op een rekening in een ander land van de Europese Unie. Zelfs eens het centraal register EAPO bestaat zal dit voor deze situatie geen oplossing bieden aangezien het gaat om een grensoverschrijdende inning van een schuldvordering.

Dient u dan maar weer terug te vallen op de huidige Belgische regeling? Een gerechtsdeurwaarder sturen naar elke bank in het buitenland? Dit is een onbegonnen werk waarmee heel wat kosten gepaard zullen gaan. Zeker als het om een relatief kleine vordering gaat zal het niet de moeite zijn om deze kosten voor te schieten met het risico dat er geen bankrekening wordt gevonden met een voldoende saldo om de kosten en de schulden te voldoen.  

Alternatief? 

Europese regelgeving voorzag een alternatief voor de situatie waarin u redenen heeft om aan te nemen dat uw schuldenaar een bankrekening heeft in een andere lidstaat van de Europese Unie (met uitzondering van Denemarken).

Als u reeds een uitvoerbare titel heeft of u kan aantonen dat er dringend noodzaak is aan informatie over de bankrekeningnummers van uw schuldenaar omdat de gelden van uw schuldenaar anders zullen verdwijnen kan u van dit alternatief gebruik maken. 

Via een eenvoudige en eenzijdige procedure voor de beslagrechter zal u kunnen vragen om de informatie in het buitenland op te vragen. Indien aan voormelde voorwaarden voldaan is en u aannemelijk kon maken in welk(e) land(en) uw schuldenaar rekeningen heeft zal de beslagrechter opdracht geven aan de griffie om navraag te doen bij het buitenlandse centraal aanspreekpunt (voor Polen is dit bijvoorbeeld de Poolse minister van Justitie, in Nederland bij een deurwaarder, in Portugal de orde van advocaten en gerechtsdeurwaarders (OSAE) …). 

Dit centraal aanspreekpunt zal via de eigen nationale kanalen de informatie kunnen bemachtigen en vervolgens doorgeven aan de Belgische beslagrechter die deze vervolgens weer zal doorgeven aan de rechtzoekende. 

Op die manier kan u met deze informatie terecht bij een deurwaarder die dan specifiek bewarend beslag zal kunnen leggen op de bankrekeningen die werden opgenomen in dit informatiedocument. U loopt zo geen risico dat u teveel kosten maakte om de bankrekening van uw schuldenaar te vinden zonder deze ooit daadwerkelijk te vinden. 

Is dit systeem overal in werking? 

Hier wringt helaas het schoentje. In België is het centraal register EAPO helaas nog niet operationeel. Een buitenlandse rechtbank kan dus wel een verzoek richten aan de Belgische nationale kamer van gerechtsdeurwaarders met de vraag om alle bankrekeningen van een betrokkene door te geven, maar de nationale kamer beschikt nog niet over de mogelijkheid om hierop te antwoorden. 

In andere landen is het niet steeds duidelijk of deze Europese regelgeving reeds nageleefd kan worden in de praktijk. Sommige lidstaten zullen reeds over de informatie beschikken, andere zullen net als ons eigen centraal aanspreekpunt een antwoord schuldig moeten blijven.

Wie dient deze procedure te betalen? 

U zal als schuldeiser 20 euro betalen als bijdrage aan het Fonds Juridische tweedelijnsbijstand. De overige gerechtskosten (165 euro rolrechten) voor het verkrijgen van deze informatie over de bankrekeningen zullen ten laste gelegd worden van de schuldenaar indien het verzoek ingewilligd wordt. 

Als echter zou blijken dat u zonder reden overging tot het opvragen van informatie zal u wellicht zelf de gerechtskosten moeten dragen. 

Conclusie

Als u een schuldenaar heeft waarvan u een vermoeden heeft dat hij of zij bankrekeningen heeft in andere lidstaten van de Europese Unie heeft u wel degelijk nog mogelijkheden om dit geld op te sporen en er beslag op te laten leggen. 

Een snelle en eenzijdige procedure kan immers zorgen dat u beschikt over informatie over de rekeningen van uw schuldenaar. Zo hoeft u niet in lukraak bij verschillende banken een gerechtsdeurwaarder te laten langsgaan in de hoop dat u de juiste bank treft.